Rozwój mowy dziecka to proces, który zaczyna się już w pierwszych miesiącach życia i trwa przez kolejne lata. Choć specjalistyczna terapia logopedyczna jest nieoceniona w przypadku poważniejszych trudności, to codzienne działania rodziców mają ogromne znaczenie dla jakości mowy dziecka. Jak wspierać mowę na co dzień? Oto logopedyczny niezbędnik każdego rodzica!
1. Mów do dziecka – od pierwszego dnia
Mowa zaczyna się od słuchania. Mów do maluszka przy każdej okazji:
👶 podczas przewijania,
👶 w trakcie kąpieli,
👶 na spacerze.
Opisuj, co widzicie i robicie, używaj prostych zdań i powtarzaj słowa, żeby ułatwić ich zapamiętanie.
2. Czytajcie razem książki
Czytanie rozwija słownictwo, uczy melodii języka i stymuluje rozwój mowy. Dziecko, które słucha bajek i wierszyków, łatwiej przyswaja nowe wyrazy i uczy się budowania zdań. Najlepiej sprawdzają się rymowanki i krótkie, powtarzalne historyjki.
3. Zadbaj o zdrowe nawyki oddechowe
Oddychanie przez nos, a nie przez usta, to podstawa dobrej wymowy. Zwracaj uwagę, czy dziecko nie oddycha z otwartą buzią, zwłaszcza podczas snu. Dbaj także o:
✅ regularne czyszczenie nosa,
✅ leczenie infekcji górnych dróg oddechowych,
✅ unikanie długiego korzystania ze smoczka.
4. Gry i zabawy logopedyczne
Z mówienia można zrobić świetną zabawę! Wystarczą proste aktywności:
🎈 dmuchanie piórek, baniek mydlanych czy lekkich piłeczek,
🎈 naśladowanie głosów zwierząt,
🎈 zabawy w echo – powtarzanie wyrazów lub sylab.
Takie ćwiczenia wzmacniają mięśnie aparatu mowy i uczą kontroli oddechu.
5. Śpiewajcie razem!
Piosenki to nie tylko muzyka, ale też:
🎵 rytm,
🎵 akcent,
🎵 powtarzalność wyrazów.
To wszystko wspiera rozwój mowy, a przy okazji oswaja dziecko z naturalną melodią języka.
6. Unikaj nadmiernych „zdrobnień”
Zamiast „am-am” mów „jedzenie”, zamiast „ała” – „boli mnie”. Używaj prawidłowych słów, bo dzieci uczą się mowy przez naśladowanie. Im bogatszy język słyszą na co dzień, tym szybciej go przyswajają.
7. Daj dziecku czas na odpowiedź
Nie poprawiaj każdego błędu od razu, nie poganiaj i nie dokańczaj zdań za dziecko. Cierpliwie czekaj – pozwól mu wyrazić myśl własnymi słowami.
8. Zadbaj o sprawność buzi i języka
Wspieraj tzw. gimnastykę buzi i języka – to bardzo ważne dla prawidłowej artykulacji. Pomogą w tym:
🍎 gryzienie twardszych pokarmów (np. jabłek, marchewek),
🍴 picie przez słomkę,
🍦 oblizywanie ust językiem.
9. Ogranicz czas z elektroniką
Zamiast bajek na tablecie, lepiej wybierzcie wspólne zabawy i rozmowy. Nadmiar ekranów sprawia, że dziecko jest biernym odbiorcą mowy, a nie aktywnym użytkownikiem języka.
10. Nie panikuj, ale bądź czujny
Każde dziecko rozwija się we własnym tempie, ale są sygnały, które warto skonsultować z logopedą:
🔔 brak gaworzenia po 6. miesiącu życia,
🔔 brak pierwszych słów około 1. roku życia,
🔔 niewyraźna mowa po 3. roku życia,
🔔 częste oddychanie przez usta,
🔔 trudności z gryzieniem lub żuciem.
Podsumowanie
Rodzic to pierwszy i najważniejszy nauczyciel mowy. Codzienne rozmowy, wspólne czytanie, śpiewanie czy zabawy logopedyczne to prosty i skuteczny sposób na wspieranie prawidłowego rozwoju mowy. A jeśli coś Cię niepokoi – zawsze warto zasięgnąć porady logopedy.
Chcesz przygotować listę zabaw logopedycznych do wydruku dla rodziców? Daj znać – mogę ją stworzyć! 😊
